Beşik Ulemalığı Nedir?

Beşik ulemalığı, eski zamanlarda kral ve padişah tarafından yönetilen toplumların yapısı içerisinde yer alan unsurdur. Beşik ulemalığı, dünya üzerinde birçok devlet tarafından uygulanmıştır.

Beşik Ulemalığı Nedir?

Beşik ulemalığı, mevki veya makamdan babadan oğula geçme usulüne dayandığı sisteme verilen addır. Bu durum en üst noktadan başlayarak en eski imparatorluklarda farklı kurumlar aracılığıyla gerçekleştirilmiştir. Özellikle Osmanlı zamanlarda çok daha sistematik bir şekilde devam eden bir kurumsal yapı olarak ön plana çıkmaktadır. Ama bu sistem ayrıca devlet yapısının ciddi bir şekilde bozulmasına neden olmaktadır. Beşik ulemalığı, yazılı ve sözlü birçok farklı kaynak üzerinden sıkça araştırılan kelimeler arasında yer alır. Tarih açısından Osmanlı Devleti başta olmak üzere birçok farklı Türk devleti için çok önemli bir yere sahiptir.

Osmanlıda Beşik Ulemalığı Sistemi Neyi Bozdu ve Neden Kaldırıldı?

Osmanlı döneminde beşik ulemalığı sistemi, 16. yüzyıldan itibaren uygulanmaya başlanmıştır. Bu nedenle tüm devlet kadroları babadan oğula sistemiyle geçiyordu. Ama bu durum, liyakat sisteminin bozulmasına neden olmuştur. Bu nedenle adam kayırmacılık devletin her biriminde çok önemli oranda yaygınlaşmıştır ve devlet kurumları bunun sonucunda çok ciddi zarar görmüştür. Bu da ülkenin güç kaybedilmesine ve ülkenin çöküş dönemine girmesine önemli bir rol oynamıştır.

16. yüzyıldan sonra sadece yönetim olarak değil, ayrıca devlet içerisinde bulunan tüm kurumlar babadan oğula geçme sistemi üzerinden ilerliyordu. Bu da çok ciddi anlaşmazlıklara, yönetimde yozlaşmaya ve kalitesizliğe yol açıyordu. Bu durum, Türkiye Cumhuriyeti kurulana kadar aynı şekilde devam etti. Beşik ulemalığı sonucunda yeteneksiz yöneticiler yanlış yönetim stratejileri ile ülkeye zarar veriyordu. Bu da çok ciddi sıkıntılara yol açmıştır ve yönetim kavgalarına yol açıyordu.

Beşik Ulamalığı Zararları

Makamın niteliksiz bir yöneticiye devredilmesi, toplumun her alanında kaliteyi önemli bir şekilde düşürdü. Çünkü makama gelecek kişi önceden belliydi. Bu sebeple kişinin kendini geliştirmesine zaten gerek bulunmamaktadır. Çünkü makam gelecekte hiçbir çaba sarf edilmese de zaten onun olmaktadır. Aynı zamanda diğer kişilerin yönetimi ele alması için rekabet etmesine veya çaba sarf etmesine gerek yoktur. Çünkü ne olursa olsun o makama ne kadar başarılı olsanız dahi gelemez. Beşik ulemalığı, özellikle eğitim sistemini çökertmiştir. Çünkü geçmişte medreselerde iyi ve kaliteli eğitimli insanlar yetişir ve bu insanlar devlet kadrolarına yerleştirilir. Bu sebeple beşik ulemalığı sistemi, medreselere çok büyük zarar vermiştir.